مزار داشی اوچون تورکی شعرلری گؤرمک اوچون آشاغی لینکه باش وورون
اشعار ترکی روی سنگ قبر – مزار داشی اوچون تورکی شعرلر
چند كلمه تركي مربوط به فوت و امور ديني:
مئهران باهاري
تركان
باستان به خدا “تنگري”، به مراسم خاكسپاري “يوغ”، به تربه مزار “قورقان”،
به مجسمه مزار “بالبال” و خادمان ديني “قام” مي گفته اند. در زير معادل
تركي چند كلمه مربوط ديگر در زبان فارسي آورده مي شود. شايسته است
نويسندگان و شعرا و اهل قلم، كلمات اصيل تركي زير را به جاي كلمات فارسي
دخيل در زبان تركي كه استقلال و هويت اين زبان را تهديد و مخدوش كرده است
بكار برند:
مزار: سينSin ، سينهSinə ، سينلهSinlə . در جامع
التواريخ قرن هفده گفته مي شود كه در زبان تركي سينله منحصرا براي ناميدن
قبر كفار و مزار براي ناميدن قبر مسلمانان بكار مي رود. به نظر مي رسد
تشابه كلمه تركي سين به معني مزار با كلمه سينوس لاتين به معني شكاف و
شيار حادثه اي تصادفي است.
قبر، گور، مقبره: باساغاBasağa ، يئرچوYerçü ٬ توبلو(ق)Tubluq ، توپلوTuplu ٬ سٶكيSöki ، قومQom ، توكهTükə ، قوموا Qomva
مزار تاريك: تونه ريكTünərik ، تونهTünə ، تونه ره كTünərək ، قارايئرQarayer ، قارا دامQaradam ٬ قارا اورونQaraorun
مدفن: گؤموتGömüt ٬ گؤمه ج Göməc ٬ گؤمگه نGömgən ، گؤمدو Gömdü
تربه: قورقانQurqan
آرامگاه: ياتيرYatır
آرامگاه ابدي: منگي ياتيرMəngi Yatır ، اوركه ن ياتيرÜrkən Yatır (اوركه ن: هميشگي)
مرقد، بقعه: قورقان ائوQurqan Ev
قبرستان: اٶلولوكÖlülük ، سينليكSinlik ، سينلاقSinlaq ، سينلكSinlək ، گٶموتلوكGömütlük .
گوركن: گٶموتچوGömütçü ، سينچيSinçi
گوركني: گٶموتچولوكGömütçülük ، سينچيليكSinçilik
سنگ قبر: سالSal (سنگ مسطحي كه بر روي قبر گذاشته مي شود)
مجسمه قبر: بالبال Balbal
كتيبه سنگ قبر: سين يازيتيSin yazıtı
ستون يادبود، ستون مزار: تيكمه داشTikmə daş ، تيكيلي داشTikili daş
سنگ عمودي مزار: تيكيتTikit
سنگ سر مزار: باش داشيBaşdaşı
سنگ پاي مزار: آياق داشيAyaqdaşı
مرگ: اٶلوم Ölüm
اجل: قارايازيQarayazı ، قارادوهQaradəvə ، قاراچيخينQaraçıxın ، قارايولQarayol
جنازه: اٶلوكÖlük
نعش: اٶلوتÖlüt
مرده: اؤلوÖlü
پارچه ابريشمي روي قبر: ائشيكEşik
تابوت: قاپساقQapsaq ، قابيرجاقQabırcaq
تخته حمل تابوت: سالاجاSalaca
ولادت، متولد …: دوغومDoğum ، دوغوموDoğumu ، دوغوملوDoğumlu
وفات، فوت: اٶلوموÖlümü ، اٶلومÖlüm
فرزند ….: …. اوغلوOğlu ، …. قيزيQızı
عزا: ياسYas
تعزيه: ياس تٶره نيYas Törəni
مرثيه:
ياخيمYaxım ، ياخماYaxma ، آغيتAğıt ، آغي Ağı(آغيت: ذكر محاسن و نيكي هاي
متوفي و الم و حرمان ناشي از دست دادن وي به شكل منظوم و طبق مقامي مشخص،
بيشتر از طرف زنان در مرگ اشخاص مشهور و يا آفات اجتماعي گفته مي شد. از
مشهورترين آغيتهاي تركي، آغيت آلپ ار تونقا است).
نوحه: ساغوSağu (ساغوها كه در مراسم يوغ گفته مي شده اند متناسب با خصوصيات متوفي بوده اند).
نوحه خوان: سيغيتچيSığıtçı ، ساغيتچيSağıtçı
مويهگري: اوخشاما Oxşama
مراسم عزاداري: ياس تٶره نيYas Törəni
اعلاميه فوت، آگهي مرگ: اٶلوم دويوروسوÖlüm Duyurusu ، اٶلوم بيلديريسيÖlüm Bildirisi
ترحيم: يوغYuğ ، قوْراقQoraq ، اه يله شيمƏyləşim
مجلس ترحيم: يوغ تٶره نيYuğ Törəni ، اه يله شمهƏyləşmə
شركت كنندگان در مجلس ترحيم: يوغچوYuğçu
مرحوم: سويورقانميش Suyurqanmış
رحمت كردن: سويورقاماقSuyurqamaq
رحيم: سويورقانSuyurqan
مرحوم، مرحومه: اسيرگه نميشƏsirgənmiş ، باغيشلانميشBağışlanmış ، سويورقانميشSuyurqanmış
مغفرت، آمرزش: يارليقاماقYarlıqamaq
مغفور، مغفوره: يارليقانميشYarlıqanmış
مهربان: سئويتليSevitli، پدر مهربان: سئويتلي آتاSevitli Ata
فداكار: اٶزوئريلي Özverili ، يولوقچوYoluqçu
بزرگ خاندان: اوسون بٶيويوUsun Böyüyü ، اوسونون باشيUsunun başı
پدر بزرگوار: اولو آتاUlu Ata
محترم، گرامي: سايينSayın ، سايقيلي Sayqılı
روحت شاد، روحش شاد: تيني، تينين سئوينجلي اولسون! Tini, Tinin Sevincli Olsun
روح: اٶزوت Özüt، سونه Süne، قوتQut ، سور سالقين Sür Salqın، تين Tın، كٶرمٶس Körmös، يولا Yula، اٶزقونوق Özqonuq
آگهي، اعلان، اعلانيه: دويوروDuyuru
اعلاميه، اطلاعيه، بيانيه: بيلديريBildiri
آگهي ترحيم: يوغ دويوروسو Yuğ Duyurusu
ابراز همدردي: باش ساغليغي دويوروسوBassağlığı Duyurusu .
اعلاميه ي تشكر: ساغ اولون دويوروسوSağolun Duyurusu
خانواده: اوسون Usun
خانوادههاي داغدار : ياسلي اوسونلارYaslı Usunlar
اقوام: قودالارQudalar
خويشاوندان، فاميلها: ياسونلارYasunlar
بازماندگان: قالانلارQalanlar
نزديكان: ياخينلارYaxınlar
آشنايان: تانيشلار Tanışlar
داغداران: ياسليلار Yaslılar
دوستان: يولداشلارYoldaşlar ، آرخاداشلارArxadaşlar
همسايگان: قونشولارQonşular
وابستگان:
منسوبين:
شادروان:
ناكام:
مجلس ترحيم زنانه: قادينلار اوچون يوغQadınlar üçün yuğ ، قادين اه يله شمه سيQadın Əyləşməsi
وصيت: توتروقTutruq ، توتسوقTutsuq
وصيت كردن: تۇتورماقTuturmaq
ميراث: قاليتQalıt ، آنديرAndır
ايمان آوردن: بۆتمك Bütmək
دين: بۆته م Bütəm
ديني: بوته مسه ل Bütəmsəl
مذهب: كيرتينKirtin
طريقت: سوره ك Sürək
بيدين: بوته مسيز Bütəmsiz
بادين: بوته مليBütəmli
ديندار: بوتگون Bütgün
مٶمن : بۆتگه نBütgən
بنيادگرا: كٶكدنچيKökdənçi
بنيادگراي ديني: كٶكدن بوته مچي Kökdən Bütəmçi
روحاني: بوته م ارBütəmər ، تويينToyın ٬ قارادونلو Qaradonlu
حكومت روحانيان: بوته م اركBütəmərk
ماخذ: چيخاقÇıxaq
الهيات: تانري بيليمTanrı bilim
خطاى شرعى: آرينچيArınçı ، يازيقYazıqlı
گناهكار: يازيقلىYazıqlı
خطاى عرفى، جرم: سوچ Süç
حضرت: ائديزEdiz
كافر: اٶرتگه نÖrtgən
مكان مقدس: يئگ ائوYegev
زيارتگاه: گٶروشگهGörüşgə
زيارت: گٶروشGörüş
مسجد: يوكونله كYükünlək ، يوكونجلوكYükünclük
مناره: سيوره نSivrən
منبر: تومسهTümsə
محراب: سوناقSunaq
امام جماعت: قانشارداQanşarda
وضو: يوآرينYuarın (يو.+آرين.)
وضو گرفتن: يوآرينماق Yuarınmaq
غسل: چيم آرينÇimarın (چيم.+آرين.)
غسل كردن: چيم آرينماق Çimarınmaq
طهارت: آرينيم Arınım
اذان: اۆنده Ündə
موذن: اونده چي Ündəçi
اذان گفتن: اونده مكÜndəmək
امام: باشراBaşra
مرجع تقليد: يانسي چيخاغيYansı Çıxağı
مقلد: يانسيق Yansıq ، يانساقYansaq
نماز: يوكون Yükün، يوكونجYükünc
سجده: يوكنوYüknü
قربان: آداقAdaq
بدعت: قوندارتي Qondartı
بدعتگزار: قوندارتان Qondartan
روسري اسلامي: بورگو Bürgü
تلرانس٬ مدارا، تسامح، تساهل: دؤزونDözün
تلرانت: دؤزونلو Dözünlü ٬ دؤزگونDözgün
سكولاريزم: بونداليق Bundalıq
سكولار: بوندالي Bundalı
لائيسيسم: ائلدنليكEldənlik ، ائلدن اركEldənərk
لائيك: ائلدنEldən ، ائلدنچيEldənçi
تئوكراسي، حكومت ديني: اوغان ارك Uğanərk
تئوكرات: اوغان ار Uğanər
سپيده، شفق، سحر: دان Dan
نماز صبح: ائرته يوكونوErtə Yükünü
نماز ظهر: اٶيله يوكونوÖylə Yükünü
نماز عصر: ايكيندي يوكونوİkindi Yükünü
نماز مغرب: آخشام يوكونوAxşam Yükünü
نماز عشاء: ياتسي يوكونوYatsı Yükünü
غرب: باتيBatı
مغرب: گون باتارGünbatar
غروب: باتسيقBatsıq ، گون باتيشي Gün Batışı
شرق: دوغوDoğu
مشرق: گون دوغارGündoğar
طلوع: دوغسوقDoğsuq ، گون دوغوشوGün Doğuşu
سال شمسي: گونه ش ايليGünəş İli
سال قمري: آيسال ايلAysal İl
سال ميلادي: دوغوش ايليDoğuş İli
سال هجري: كٶچسه ل ايلKöçsəl İl
هفته: يئدديجه Yeddicə
دوشنبه: باشگۆن Başgün
سه شنبه: توْزگۆن Tozgün
چهارشنبه: اوْدگۆن Odgün
پنج شنبه: اوْرتاگۆنOrtagün
جمعه: يئيگۆنYeygün
شنبه: ائلگون Elgün
يكشنبه: آراگۆنAragün
ژانويه: اوْجاق آيي Ocaq
فوريه: بوْز آيي Boz
ژوئن: چيچك آيي Çiçək
جولاي: اوْراق آيي Oraq
مه: كؤچ آيي Köç
مارس: يئلين آيي Yelin
آوريل: قێرآچان آيي Qıraçan
آوگوست: بيچين آيي Biçin
سپتامبر: سيخمان آييSıxman
اكتبر: اكيم آيي Əkim
نوامبر: اۇلوسوْيوق آيي Ulusoyuq
دسامبر: آرالێق آيي Aralıq
Filed under: آذربایجان دیلی ( آموزش ) Azərbaycan dilinin öyrətməsi | Tagged: ماه های سال به ترکی,ماههای سال به ترکی,معنی کلمات ترکی مربوز به فوت,معنی کلمات ترکی امور دینی,معنی کلمات ترکی به فارسی,معنی ایام هفته به ترکی,تورکی کلمه لر,تورکی آیلار,روزهای هفته به ترکی |
Arxadaşım mən burda ser görəmmədim!
ياشا واللاه