صفر خان قهرمانیان و آنا دیلیندن مدافعه + رضا همراز

دوزلو اوغلان وبلاگلارینین یاخشی اولماقی اوچون آتیل باتیل فروشگاهین دان آلیش وئریش ائدین

دوزلو اوغلان یاهو گروپ

دوزلو اوغلان وبلاگینین یاهو گروهوندا عضو اولون تا یئنی خبرلر ، گوزل مطالیب ، آذربایجانی و تورکیه موزیک لر ، تورکجه اس ام اس لر و تایسیز شکیل لر سیزین ایمیلیزه گلسین بونا گؤره آشاغی شکلین اوستونده کلیک ائدین و امنیتی کد کلمه لرینی یازین و سونرا جوین کلمه سینه تیکله یین تا عضو اولاسیز

join

Click to join DUZLU_OGHLAN

دوزلو اوغلان وبلاگینین خبرنامه سی
اگر دوزلو اوغلان وبلاگیندا یازیلان یئنی مطالیبی اوخوماق ایسته ییرسیز اوندا آشاغی لینک اوستونده کلیک ائدین و ایمیلیزی و امنیتی کد کلمه لرینی یازین و ثبتی وورون سونرا سیزه بیر ایمیل گله جک اوردا لینکی کلیک ائدین تا ثبت نام تکمیل اولسون تا یئنی مطالیب سیزین ایمیلیزه اوتوماتیک یوللانسین

Subscribe to Duzlu oğlan دوزلو اوغلان by Email

صفر خان قهرمانیان و آنا دیلیندن مدافعه
رضا همراز

من صفر قهرمانیان آذربایجانین میللی ظلم دن نجات تاپماسی ایچون و هابئله ایران خالقلارینین آزادلبغینا گوره بیر انسان عومرو ( 32 ) ایل ظلم کار شاهین اسیری اولموشام .
جومردلیک ؛ کیشی لیک ؛ ارلیک ؛ غیرت و ناموس کیتابلارینین صحیفه لری آذربایجاندا چوخ گومان کی ؛ باشقا مووضوع لارا گوره ان قالین حجیملی سوژه یه چئوریلیب و باشقا ترمینلره گوره بیر چوخ صحیفه لری احتواء ائدیر . تاریخ سوره سینده آلپ ارتونقا ؛ جوانشیر ؛ بابک ؛ کوراوغلو ؛ قوچاق نبی؛ قاچاق کرم ؛ و اونلار بو کیمی آد- سانلاری اولان و اولمایان قهرمانلارین ایزلرین تاریخ لرده نئجه گوروروک ؟ دوغروداندا هئچ تصادوفو دئییل کی بو ارلرین آد – سانلاری ایللر بویو تاریخ بویلو و زنگین تاریخیمیزین به زه یی اولموشدور . بو جومرد لر خالقین دار گونلرینده اونلارین سس لرینه سس وئریب و حتی جانلارین دا بو یولدا اووجلاریندا قویموش یا دا آوارا – سفیل یا خود سورگون و دیدرگین اولموشلار . ائله بونا گوره ده خالق اونلارا ده یر وئریب و بوگون تاریخیمیزین ان گوزل دونمینده اونلارا یئر آچیب ؛ آد لارین ایسه اوز اوغلان – قیزلارینا قویموش ؛ اونلارین باش لارینا آندایچیب ؛اونلاردان داها اونملی بو کی اونلاری اورک لرینده یاشادمیش و یاشادیرلار .
اوست سطیر لرده آد وئردییمیز میللی قهرمانلارین پاک نسیل و سلاله لریندن بوگون شاوانلی صفرخان قهرمانیانین آدین حورمت له چکمک اولار . رحمتلی اوستاد شهریار بویورموشکن ؛ دوزدور بو نر گوزل لرین آخیرا قالمیشلاریندان ایدی اما بیز امینیک بو تورپاق یئنه صفرخان و صفرخانلاری لایقینجه یئتیره جک . سایین اوخوجولاریمیزدان ایسته میشدیلر بیز ده بو بویوک قهرمانیمیزا عاید آز دا اولسا بیر نئچه سطیرلر یازاق .اما دوغروسو من هارا صفرخان هارا ؟ او کی منیم آزقالا یاشیم قدر دوستاقدا قالمیشدیر ؛ بیلمیره م من اونون دوشونجه سیندن نئجه یارارلانا بیله ره م ؟ بیلمیره م قلمی هارادان باشلایب هارادا سونا چاتدیرام ! سانکی قلم ده صفر خانین آدی گلنده من کیمی آوارا – سفیل قالیر کی نه یازسین ! مگر اولاسی دیر کی 32 ایلی 32 سطرده خلاصه ائتمک !
بیلدییمیز کیمی صفر خان قهرمانیان گونش ایلی 1300 ینجی ایلین شهریور آیی نین 4 اونجو گونو عجب شئر قصه به سی نین کند لریندن سایلان شاوان کندینده ؛ محمد حسین و گوهرتاج آدلی بیر عائله نین ثمره سی اولموشدور . کیم نه بیلیردی بو کورپه اوشاق ایللر سونرا بیر قهرمانی کیمی آدی دیللر ازبری اولاجاق ! صفر خان ائله ان کیچیک یاشلاریندان تای – توش لاری ایچره سئچیلیب ؛ زرنگ اولدوغونا گوره بارماق ایله گوستریلیردی . نه یازیق کی کئچمیش کندلرین بیر سیرا سینین گوده نسیز قایدالارینا گوره صفر خانا تحصیل امکانی یارادیلمایب ؛ باشقا اوشاقلار کیمی اودا باشین سالیب اکین بیچین له یاشامین سورور . بئلنچی بیر ساده  ایشلره قانع اولان صفر خان و اونلار صفرخان کیمی لره ده بو ایش لر گویا چوخ گورولورلر ! ارباب لار و مالیک لر اونلارین باشلارینا مین بیر اویون گتیریرلر . بو دونه داها صفر خان اوزو اوچون یبیر گنج اولموشدور و دئمک یاخشی نی پیسدن چوخ راحات جا سئچه بیلیردی .  تقریبا 1320 ینجی ایللر ده ایران خصوصی ایله آذربایجانا متفق قوه لر یوروش ائدیب نئجه دئییرلر آرا قاریشیب – مصب ایتمیشدی . هر کیم نه بیلردی ائدیردی . اما بوآرا فیکیرلرین ایره لی گئتمه سینده بویوک بویوک آتدیم لار دا آتیلیردی . آنا دیلینده گونده لیک لر چیخیب ؛ جماعت ائله یه بیلیردی لر اوز آنا دیللرینده یازب اوخوسونلار . کیتاب لار نشر اولوردو ؛ سیاسی بحث لر بوتون کوچه باجادا دوام تاپیردی . طبیعی کی بئلنچی بیر آتمسفر و جو ده فیکیرلرده ده دگیشیک لر اولاجاق ایدی .
صفر خان 1324 ینجی ایل ملوک خانیم باقر پور لا حایات قورموشدور . همین ایللرده شاوان کند لی لری فئودال لارین علیهینه قیام ائدیب آذربایجانین میللی حوکومتی نین باشچی لاری وریندن او سروان لیق مقامینا لایق گورونوب ؛ بو حوکومت ده بیر چوخلو ایش لرین ایره لی گئتمه سینده دانیلماز رولو اولموشدور . مع الاسف میللی حوکومت دئوریلدکده اودا گوزدن ایتیب ؛ نهایت عیراق اولکه سینه قاچماق مجبوریتینده اولور .آنجاق اورادا توتولوب دوستاغا وئریلیر . بوقوچاق اورادان قاچیب 1327 ینجی ایلینین اسفند آیی نین 7 ینجی گونو ایرانا قایداراق یئنه توتولوب شاهین قورخونجولو دوستاقلارینا آتیلیر . فرمایشی دادگاهلاردا اونو چوخ اویان – بویانا سورویندن سونرا اعدام حوکمو صادر ائدیلیر . اما پولاد اراده لی صفرخان خالقیندان حمایه ائتدیگینه ایناناراق ؛ بو دونه  بوینون داها شاخ توتور . 1341 ینجی ایل صفرخانا بیر آجی ایتگی اوز وئریر . اودا بوکی فداکار حایات یولداشی دونیاسین دگیشیر . قهرمان صفر اونون آیریلیغیندا قان یاش توکور . آنجاق هارادا ؟ اونون دئدیینه گوره دوستاغین موستراحیندا ! نیه ؟ بونا گوره کی اونو بیر دونه ده اولموش اولسا دوست لاری آغلایاندا گورمه سین لر . هله بو ایتگی نین آجیسی جانیندان چیخمامیشدیر کی اونا باشقا کدرلی قاپیلار اوزونه آچیلیرلار . اودا بوکی ؛ 1341 ینجی ایل اونون آتاسی محمد حسین خان و بیر آز اوندان سونرا آناسی دونیایه گوز یومورلار .
صفر خان چالیشیردی ائلی ایله اولسون . حتی بیر یئرده بیریسینه دئمیشدیر : ایر خالق دان آیری دوشسن ؛ بئش یوز تفنگ چی ایله ده بیر ایش گوره بیلمز سن . اونون باشقا بیر امک داشی واختی ایله دئمیشدیرکی ؛ صفر خان چوخ چالیشیردی زندانی لرین کیتاب اوخومالاری ایچون بیر یاخشی شرایط یارادا . بو قهرمان زیندانین آغیر شرایطینده الین – الینین اوستونه قویمایب هرگون اوزونه اوزل بیر پروگرام دا یازمیشدیر .بو پروگرامدا اونون ورزشینه ده یئر آچیلمیشدیر . رحمتلی صفر خان حله زینداندا اولارکن دونیانین باشا – باشیندان اونون آدینا بیر چوخ تبریک کارت لاری و مکتوب لار گلمیشدیر . او ؛ بونلارین ده یر و ارزش لرین بیله رک اونلاری بیر یئره توپلامیشدیر . نه یازیق کی بو دیرلی بوغچا ساواکین غضبینه گلیب باشقا ارثیه لریمیز کیمی ایتیب – باتیب یا خود آرادان قالدیریلمیشدیر . بیر دونه اونو 60 باشقا قوچاق لا بیرگه عفو اولما تقاضاسی یازماغا مجبور ائدیرلر . اما صفرخان بو چیرکین ایشدن جان قاچیردیر . اونا دئییرلر ؛ یاز . یازماسان بو دورد دووارلار آرخاسیندا چورورسن ! قهرمان بو سوزلری ائشید جه یین دوداغی قاچیب دئییر : من چوروین دئییلم ؛ خالقیم زیندان دووارینین آرخاسیندا دایانمیش لار . او هله بو دورد دووار ایچره آنا دیلینین ده یازی پوزوسو لازیمی قدر اویره نیر . اونون اوز یازی لاریندان بیر نمونه سی یازی میزین باشلانیشیندا تقدیم ائتمیشیک. 1357 ینجی ایلینین آبان آیی نین اوچونجو گونو قهرمان خالقیمیز زیندان لارین چوروموش قاپلارین سیندیریب ؛ بوتون سیاسی زیندانی لری آزاد ائدیرلر . صفرخان دا ائله باشقا زیندانیلر سایاق بوراخیلیب ایگید میللتینین چگین لرینده گول چلنک لری بوینوندان ساللاناراق ؛ اوز عائله سینین ایستی قوجاغینا قایدیر .حله بیر نئچه گون بو شانلی قاییدیش دان گئچمه میشدیر کی ؛ او آنا یوردونو گورمه ک ایسته ییر .بیر چوخ یار – یولداشی و قوهوم لارینین مشایعتی ایله او بو دونه اوجا و قوجا تبریزه دونور . تبریزده اونون ان مهم ایش لریندن امامیه قبرستانیندا ؛ آذربایجانین میللی حوکومتینین دادستانی اولان فریدون ابراهیمی نین مزارینین زیارتینه گئدیب ؛ آتشین بیر نطق ده آپاریر . بیر نئچه گون اوندان سونرا شاوان دئیه ؛ آنادان اولدوغو کنده گئدیب ؛ سئونلرینین چوخ قیزغین پئشوازی ایله قاباق قارشی دا دایانیر . بیری قوچ کسیردی ؛ بیری قوزو ؛ بیری دانا ؛ بیری نه بیلیم گول چلنگی قهرمانین بوینونا سالیردی ؛ بیری بوینون قوجاقلایب اوز گوزوندن اوپوردو . بو دا اونون اوز وطنینه گوستردیی علاقه دن باشقا بیر شئی اولا بیلمز ایدی . بو بویوک انسانی طبیعی کی گوزلری گوتورموین لرده اولاجاق ایدی . نییه کی  1377 ینجی ایل بیر نئچه نفر اونو اولدورمک قصدی ایله ائولرینه توکولورلر . آنجاق صفرخانین دایانماسی سبب اولور قونشولاری توکولوب اونون یارالی جانین خسته خانایا قاچیردسینلار . بو یارا قوجا قارتالین جانینا یئریب یاواش یاواش جانینین رمقین آلیر و نهایت 1381 ینجی ایلین آبان آیی نین 17 ینجی گونو او تهرانین  ایرانمهر خسته خاناسیندا حایاتا گوز یومور . اونون وصیتی اساسیندا قرار ایدی جنازه سی ائله شاواندا تورپاغا تاپیریلسین . نه یازیق کی بو ایش باش وئرمه ییر . اونون قیزینین دئدینه رغما صفرخان امانت اولاراق کرجین امام زادا طاهرینده  مینلر نفرین مشایعتی ایله تورپاغا گئدیر . صفرخانین سینه سی آذربایجانین تاریخی بویدا بیر دفتر ایدی کی ؛ اورادا خاطیره لری قیزیل قان قلمی ایله یازی یا آلینمیش لار .
البته گوزوموزه ده ین کیتابلاردا یا اوخودوغوموز درگی لرده بو قهرمانا اونلار شعر ایستر تورکجه ایستر سه ده فارسجا بویوک شاعیرلریمیز او جمله ده احمد شاملو ؛ زنگانلی حسین منزوی ( حسین منزوی نین یازدیغی فارسجا اولان پوئما بو گونه قدر ایکی دونه گون ایشیغینا چیخمیشدیر . بو شعر دقته لایق شعرلردن دیر کی بیر نئچه سطری سیزه تقدیم اولور :
… صفر خان خیزو و بیرون آی از خانه
مترس از این که نشناسی خیابان را
مترس از این که کوچه بنگرد در تو غریبانه
که حتی کودکان با چشم بسته می شناسندت
صفر خان خیز و  بیرون آی از خانه
و آن جا در خیابان شاهد بیداری بشکوه مردم باش
و تا بار دگر با گوشت و با پوست
به پیوندی به مردم
در میان جمعشان گم باش.
صفر خان گفتی و گفتم
کنون وقت است تا هر دو
تو از یک سو من از یک سو
به غوغای خیابانها در آییم و به یکدیگر بپیوندیم
که روز واقعه نزدیک نزدیک است
و روز واقعه روزی است
که روز خصم چون شبهای دوزخ
شوم و تاریک است
صفر خان ؛ دوست نا دیده ی من ! خوب می دانی
که روز واقعه روز قصاص و روز تاوانهاست
برای آن که در زیباترین روزی
در آغوشت کشم باری
صفر خان وعده ی دیدار ما
آن روز ؛ روزی در خیابانهاست. )
داها سونرا سیاووش کسرائی ؛ علی توده ؛ احمد آلاو؛ الوند ؛آسلان ؛ عاشیق قافار ابراهیمی ؛ سولدوز لو اسماعیل بهرامی ( یانان )؛ محمد عباسی ؛ سهراب طاهر ( آذر- آذر ) و … اونا شعرلر حصر ائتمیشلر . بورادا نیسگیل ائده ردیم داهی قهرمانیمیز صفرخانین گنج لیک دوستلاریندان بیرسی اولان اوستاد هاشیم طرلانین اونا یازدیغی شعرینه سیزی قوناق ائده م .
چکدين قيلينجيني قينيندان ائرکن،
قينينا قويمادين عؤمرون بويونجا.
دئه، کيمين اليله يوغرولدون صفر!
اوجا باش داغلاردان داياندين اوجا.
دؤزومو کيملردن اؤيرندين بئله؟
زيندانلار اريدي، اريمه‌دين سن.
بيليرم علتي اينامين اولدو،
اليني بوينونا ساريمادين سن.
آيلاري ايللره دويونله‌ديکجه،
باخمادين اطرافين شپه‌دي، قاردي.
قارالار يوردونون قارا قارتالي
“نلسون”‌دا عزمينه حسد آپاردي.
ساغ الينده باهار ، سول الينده قيش،
يوللاري قولونا ساريدي گلدي.
او سني اؤزوندن ویقارلي گؤردو،
تئليني تئلينه دارادي گلدي.
جواندين گونشي سئودين، وورولدون،
گوناهدير دئديلر… قفسدير يئرين.
اوتوز ايکي باهار اؤتدو… سن آزاد
يئنه‌ده ویقارين دريندن- درين.
روزگار مؤحنتين آلدين چيينينه
اوزو آغ ياشادين، صفرخان اولدون.
اوگون کي قوشولدون ابديته،
يئني‌دن دوغولوب قهرمان اولدون.
نه‌دير بو ازدهام، نه‌دير بو غوغا؟!
سانکي بير اوردونون مغرور سسي‌دير
دئديلر فيرقه‌نين ايگيد اوغلونون-
الوداع مارشي‌نين ترانه‌سي‌دير.
ديوارا سؤيکه‌نن آرخاسيز قالار،
اوولسا، اوميدي اوندان گئن دوشر.
سن داغا سؤيکندين بابکيم کيمي
بوزدون دوداغيني اوياناندا شر.
قایناقلاریمیز و ایضاحلاریمیز :
1-      لحضاتی از زندگی صفر قهرمانیان – بهروز حقی ؛ چاپ اول 21 آذر 1372 ؛ آلمان – کلن شهری ؛ مرتضوی چاپخاناسی
2-      زندانی زمان – امیر چهره گشا ؛ چاپ اول 1383 ؛ تبریز نشر اختر
3-      مجله دنیا ؛ شماره 8 – آبان ماه 1357 ؛ سال پنجم – دوره سوم ( صفر قهرمانی نمونه وفاداری بخلق و پایداری در برابر دشمن ) به قلم یک زندانی
4-      یازارین – رضا همراز – شخصی یادداشتلاری
5-      یک شعر بلند – صفر خان ؛ حسین منزوی –چاپ اول1381 ؛ نشر نیکان کتاب – زنجان
6-      صفر قهرمانیان مردی از اهالی تاریخ – علی اصغر عبدالهی ؛ سعید افسر ؛ روزنامه ایران ؛ چهارشنبه 1 اسفند 1380 – تهران
7-      مجله جامعه نو ؛ شماره 13 – تهران ( حکومت پیشه وری در آذربایجان – خاطرات منتشر نشده صفر خان – 3 )
8-      خاطرات صفر خان در گفتگو با علی اشرف درویشیان – نشر چشمه ؛ چاپ چهارم ؛ تهران 1381
9-      مجله آذربایجان – شماره 1 ؛ مهر 1378 – آلمانیا ؛ کلن ( این یک نظر نیست ؛ یک سقوط اخلاقی است )- س . ت ( بو رادا ساتقین بیریسینه چوخ منطقی جاواب وئریلمیشدیر . گویا علی رضا نوری زاده آدلی بیریسی صفرخانین دوستاغا سالینماسین ؛ او رحمتلی نین ایکی نظامی نی اره ایله آرادان بولمه سی عنوان ائتمیشدیر !!! بو سارساق اددعایا دئدییمیز کیمی س . ت گوزل جه یاناشمیشدیر . )

صفر خان قهرمانیان و آنا دیلیندن مدافعه
رضا همراز
من صفر قهرمانیان آذربایجانین میللی ظلم دن نجات تاپماسی ایچون و هابئله ایران خالقلارینین آزادلبغینا گوره بیر انسان عومرو ( 32 ) ایل ظلم کار شاهین اسیری اولموشام .
جومردلیک ؛ کیشی لیک ؛ ارلیک ؛ غیرت و ناموس کیتابلارینین صحیفه لری آذربایجاندا چوخ گومان کی ؛ باشقا مووضوع لارا گوره ان قالین حجیملی سوژه یه چئوریلیب و باشقا ترمینلره گوره بیر چوخ صحیفه لری احتواء ائدیر . تاریخ سوره سینده آلپ ارتونقا ؛ جوانشیر ؛ بابک ؛ کوراوغلو ؛ قوچاق نبی؛ قاچاق کرم ؛ و اونلار بو کیمی آد- سانلاری اولان و اولمایان قهرمانلارین ایزلرین تاریخ لرده نئجه گوروروک ؟ دوغروداندا هئچ تصادوفو دئییل کی بو ارلرین آد – سانلاری ایللر بویو تاریخ بویلو و زنگین تاریخیمیزین به زه یی اولموشدور . بو جومرد لر خالقین دار گونلرینده اونلارین سس لرینه سس وئریب و حتی جانلارین دا بو یولدا اووجلاریندا قویموش یا دا آوارا – سفیل یا خود سورگون و دیدرگین اولموشلار . ائله بونا گوره ده خالق اونلارا ده یر وئریب و بوگون تاریخیمیزین ان گوزل دونمینده اونلارا یئر آچیب ؛ آد لارین ایسه اوز اوغلان – قیزلارینا قویموش ؛ اونلارین باش لارینا آندایچیب ؛اونلاردان داها اونملی بو کی اونلاری اورک لرینده یاشادمیش و یاشادیرلار .
اوست سطیر لرده آد وئردییمیز میللی قهرمانلارین پاک نسیل و سلاله لریندن بوگون شاوانلی صفرخان قهرمانیانین آدین حورمت له چکمک اولار . رحمتلی اوستاد شهریار بویورموشکن ؛ دوزدور بو نر گوزل لرین آخیرا قالمیشلاریندان ایدی اما بیز امینیک بو تورپاق یئنه صفرخان و صفرخانلاری لایقینجه یئتیره جک . سایین اوخوجولاریمیزدان ایسته میشدیلر بیز ده بو بویوک قهرمانیمیزا عاید آز دا اولسا بیر نئچه سطیرلر یازاق .اما دوغروسو من هارا صفرخان هارا ؟ او کی منیم آزقالا یاشیم قدر دوستاقدا قالمیشدیر ؛ بیلمیره م من اونون دوشونجه سیندن نئجه یارارلانا بیله ره م ؟ بیلمیره م قلمی هارادان باشلایب هارادا سونا چاتدیرام ! سانکی قلم ده صفر خانین آدی گلنده من کیمی آوارا – سفیل قالیر کی نه یازسین ! مگر اولاسی دیر کی 32 ایلی 32 سطرده خلاصه ائتمک !
بیلدییمیز کیمی صفر خان قهرمانیان گونش ایلی 1300 ینجی ایلین شهریور آیی نین 4 اونجو گونو عجب شئر قصه به سی نین کند لریندن سایلان شاوان کندینده ؛ محمد حسین و گوهرتاج آدلی بیر عائله نین ثمره سی اولموشدور . کیم نه بیلیردی بو کورپه اوشاق ایللر سونرا بیر قهرمانی کیمی آدی دیللر ازبری اولاجاق ! صفر خان ائله ان کیچیک یاشلاریندان تای – توش لاری ایچره سئچیلیب ؛ زرنگ اولدوغونا گوره بارماق ایله گوستریلیردی . نه یازیق کی کئچمیش کندلرین بیر سیرا سینین گوده نسیز قایدالارینا گوره صفر خانا تحصیل امکانی یارادیلمایب ؛ باشقا اوشاقلار کیمی اودا باشین سالیب اکین بیچین له یاشامین سورور . بئلنچی بیر ساده  ایشلره قانع اولان صفر خان و اونلار صفرخان کیمی لره ده بو ایش لر گویا چوخ گورولورلر ! ارباب لار و مالیک لر اونلارین باشلارینا مین بیر اویون گتیریرلر . بو دونه داها صفر خان اوزو اوچون یبیر گنج اولموشدور و دئمک یاخشی نی پیسدن چوخ راحات جا سئچه بیلیردی .  تقریبا 1320 ینجی ایللر ده ایران خصوصی ایله آذربایجانا متفق قوه لر یوروش ائدیب نئجه دئییرلر آرا قاریشیب – مصب ایتمیشدی . هر کیم نه بیلردی ائدیردی . اما بوآرا فیکیرلرین ایره لی گئتمه سینده بویوک بویوک آتدیم لار دا آتیلیردی . آنا دیلینده گونده لیک لر چیخیب ؛ جماعت ائله یه بیلیردی لر اوز آنا دیللرینده یازب اوخوسونلار . کیتاب لار نشر اولوردو ؛ سیاسی بحث لر بوتون کوچه باجادا دوام تاپیردی . طبیعی کی بئلنچی بیر آتمسفر و جو ده فیکیرلرده ده دگیشیک لر اولاجاق ایدی .
صفر خان 1324 ینجی ایل ملوک خانیم باقر پور لا حایات قورموشدور . همین ایللرده شاوان کند لی لری فئودال لارین علیهینه قیام ائدیب آذربایجانین میللی حوکومتی نین باشچی لاری وریندن او سروان لیق مقامینا لایق گورونوب ؛ بو حوکومت ده بیر چوخلو ایش لرین ایره لی گئتمه سینده دانیلماز رولو اولموشدور . مع الاسف میللی حوکومت دئوریلدکده اودا گوزدن ایتیب ؛ نهایت عیراق اولکه سینه قاچماق مجبوریتینده اولور .آنجاق اورادا توتولوب دوستاغا وئریلیر . بوقوچاق اورادان قاچیب 1327 ینجی ایلینین اسفند آیی نین 7 ینجی گونو ایرانا قایداراق یئنه توتولوب شاهین قورخونجولو دوستاقلارینا آتیلیر . فرمایشی دادگاهلاردا اونو چوخ اویان – بویانا سورویندن سونرا اعدام حوکمو صادر ائدیلیر . اما پولاد اراده لی صفرخان خالقیندان حمایه ائتدیگینه ایناناراق ؛ بو دونه  بوینون داها شاخ توتور . 1341 ینجی ایل صفرخانا بیر آجی ایتگی اوز وئریر . اودا بوکی فداکار حایات یولداشی دونیاسین دگیشیر . قهرمان صفر اونون آیریلیغیندا قان یاش توکور . آنجاق هارادا ؟ اونون دئدیینه گوره دوستاغین موستراحیندا ! نیه ؟ بونا گوره کی اونو بیر دونه ده اولموش اولسا دوست لاری آغلایاندا گورمه سین لر . هله بو ایتگی نین آجیسی جانیندان چیخمامیشدیر کی اونا باشقا کدرلی قاپیلار اوزونه آچیلیرلار . اودا بوکی ؛ 1341 ینجی ایل اونون آتاسی محمد حسین خان و بیر آز اوندان سونرا آناسی دونیایه گوز یومورلار .
صفر خان چالیشیردی ائلی ایله اولسون . حتی بیر یئرده بیریسینه دئمیشدیر : ایر خالق دان آیری دوشسن ؛ بئش یوز تفنگ چی ایله ده بیر ایش گوره بیلمز سن . اونون باشقا بیر امک داشی واختی ایله دئمیشدیرکی ؛ صفر خان چوخ چالیشیردی زندانی لرین کیتاب اوخومالاری ایچون بیر یاخشی شرایط یارادا . بو قهرمان زیندانین آغیر شرایطینده الین – الینین اوستونه قویمایب هرگون اوزونه اوزل بیر پروگرام دا یازمیشدیر .بو پروگرامدا اونون ورزشینه ده یئر آچیلمیشدیر . رحمتلی صفر خان حله زینداندا اولارکن دونیانین باشا – باشیندان اونون آدینا بیر چوخ تبریک کارت لاری و مکتوب لار گلمیشدیر . او ؛ بونلارین ده یر و ارزش لرین بیله رک اونلاری بیر یئره توپلامیشدیر . نه یازیق کی بو دیرلی بوغچا ساواکین غضبینه گلیب باشقا ارثیه لریمیز کیمی ایتیب – باتیب یا خود آرادان قالدیریلمیشدیر . بیر دونه اونو 60 باشقا قوچاق لا بیرگه عفو اولما تقاضاسی یازماغا مجبور ائدیرلر . اما صفرخان بو چیرکین ایشدن جان قاچیردیر . اونا دئییرلر ؛ یاز . یازماسان بو دورد دووارلار آرخاسیندا چورورسن ! قهرمان بو سوزلری ائشید جه یین دوداغی قاچیب دئییر : من چوروین دئییلم ؛ خالقیم زیندان دووارینین آرخاسیندا دایانمیش لار . او هله بو دورد دووار ایچره آنا دیلینین ده یازی پوزوسو لازیمی قدر اویره نیر . اونون اوز یازی لاریندان بیر نمونه سی یازی میزین باشلانیشیندا تقدیم ائتمیشیک. 1357 ینجی ایلینین آبان آیی نین اوچونجو گونو قهرمان خالقیمیز زیندان لارین چوروموش قاپلارین سیندیریب ؛ بوتون سیاسی زیندانی لری آزاد ائدیرلر . صفرخان دا ائله باشقا زیندانیلر سایاق بوراخیلیب ایگید میللتینین چگین لرینده گول چلنک لری بوینوندان ساللاناراق ؛ اوز عائله سینین ایستی قوجاغینا قایدیر .حله بیر نئچه گون بو شانلی قاییدیش دان گئچمه میشدیر کی ؛ او آنا یوردونو گورمه ک ایسته ییر .بیر چوخ یار – یولداشی و قوهوم لارینین مشایعتی ایله او بو دونه اوجا و قوجا تبریزه دونور . تبریزده اونون ان مهم ایش لریندن امامیه قبرستانیندا ؛ آذربایجانین میللی حوکومتینین دادستانی اولان فریدون ابراهیمی نین مزارینین زیارتینه گئدیب ؛ آتشین بیر نطق ده آپاریر . بیر نئچه گون اوندان سونرا شاوان دئیه ؛ آنادان اولدوغو کنده گئدیب ؛ سئونلرینین چوخ قیزغین پئشوازی ایله قاباق قارشی دا دایانیر . بیری قوچ کسیردی ؛ بیری قوزو ؛ بیری دانا ؛ بیری نه بیلیم گول چلنگی قهرمانین بوینونا سالیردی ؛ بیری بوینون قوجاقلایب اوز گوزوندن اوپوردو . بو دا اونون اوز وطنینه گوستردیی علاقه دن باشقا بیر شئی اولا بیلمز ایدی . بو بویوک انسانی طبیعی کی گوزلری گوتورموین لرده اولاجاق ایدی . نییه کی  1377 ینجی ایل بیر نئچه نفر اونو اولدورمک قصدی ایله ائولرینه توکولورلر . آنجاق صفرخانین دایانماسی سبب اولور قونشولاری توکولوب اونون یارالی جانین خسته خانایا قاچیردسینلار . بو یارا قوجا قارتالین جانینا یئریب یاواش یاواش جانینین رمقین آلیر و نهایت 1381 ینجی ایلین آبان آیی نین 17 ینجی گونو او تهرانین  ایرانمهر خسته خاناسیندا حایاتا گوز یومور . اونون وصیتی اساسیندا قرار ایدی جنازه سی ائله شاواندا تورپاغا تاپیریلسین . نه یازیق کی بو ایش باش وئرمه ییر . اونون قیزینین دئدینه رغما صفرخان امانت اولاراق کرجین امام زادا طاهرینده  مینلر نفرین مشایعتی ایله تورپاغا گئدیر . صفرخانین سینه سی آذربایجانین تاریخی بویدا بیر دفتر ایدی کی ؛ اورادا خاطیره لری قیزیل قان قلمی ایله یازی یا آلینمیش لار .
البته گوزوموزه ده ین کیتابلاردا یا اوخودوغوموز درگی لرده بو قهرمانا اونلار شعر ایستر تورکجه ایستر سه ده فارسجا بویوک شاعیرلریمیز او جمله ده احمد شاملو ؛ زنگانلی حسین منزوی ( حسین منزوی نین یازدیغی فارسجا اولان پوئما بو گونه قدر ایکی دونه گون ایشیغینا چیخمیشدیر . بو شعر دقته لایق شعرلردن دیر کی بیر نئچه سطری سیزه تقدیم اولور :
… صفر خان خیزو و بیرون آی از خانه
مترس از این که نشناسی خیابان را
مترس از این که کوچه بنگرد در تو غریبانه
که حتی کودکان با چشم بسته می شناسندت
صفر خان خیز و  بیرون آی از خانه
و آن جا در خیابان شاهد بیداری بشکوه مردم باش
و تا بار دگر با گوشت و با پوست
به پیوندی به مردم
در میان جمعشان گم باش.
صفر خان گفتی و گفتم
کنون وقت است تا هر دو
تو از یک سو من از یک سو
به غوغای خیابانها در آییم و به یکدیگر بپیوندیم
که روز واقعه نزدیک نزدیک است
و روز واقعه روزی است
که روز خصم چون شبهای دوزخ
شوم و تاریک است
صفر خان ؛ دوست نا دیده ی من ! خوب می دانی
که روز واقعه روز قصاص و روز تاوانهاست
برای آن که در زیباترین روزی
در آغوشت کشم باری
صفر خان وعده ی دیدار ما
آن روز ؛ روزی در خیابانهاست. )
داها سونرا سیاووش کسرائی ؛ علی توده ؛ احمد آلاو؛ الوند ؛آسلان ؛ عاشیق قافار ابراهیمی ؛ سولدوز لو اسماعیل بهرامی ( یانان )؛ محمد عباسی ؛ سهراب طاهر ( آذر- آذر ) و … اونا شعرلر حصر ائتمیشلر . بورادا نیسگیل ائده ردیم داهی قهرمانیمیز صفرخانین گنج لیک دوستلاریندان بیرسی اولان اوستاد هاشیم طرلانین اونا یازدیغی شعرینه سیزی قوناق ائده م .
چکدين قيلينجيني قينيندان ائرکن،
قينينا قويمادين عؤمرون بويونجا.
دئه، کيمين اليله يوغرولدون صفر!
اوجا باش داغلاردان داياندين اوجا.
دؤزومو کيملردن اؤيرندين بئله؟
زيندانلار اريدي، اريمه‌دين سن.
بيليرم علتي اينامين اولدو،
اليني بوينونا ساريمادين سن.
آيلاري ايللره دويونله‌ديکجه،
باخمادين اطرافين شپه‌دي، قاردي.
قارالار يوردونون قارا قارتالي
“نلسون”‌دا عزمينه حسد آپاردي.
ساغ الينده باهار ، سول الينده قيش،
يوللاري قولونا ساريدي گلدي.
او سني اؤزوندن ویقارلي گؤردو،
تئليني تئلينه دارادي گلدي.
جواندين گونشي سئودين، وورولدون،
گوناهدير دئديلر… قفسدير يئرين.
اوتوز ايکي باهار اؤتدو… سن آزاد
يئنه‌ده ویقارين دريندن- درين.
روزگار مؤحنتين آلدين چيينينه
اوزو آغ ياشادين، صفرخان اولدون.
اوگون کي قوشولدون ابديته،
يئني‌دن دوغولوب قهرمان اولدون.
نه‌دير بو ازدهام، نه‌دير بو غوغا؟!
سانکي بير اوردونون مغرور سسي‌دير
دئديلر فيرقه‌نين ايگيد اوغلونون-
الوداع مارشي‌نين ترانه‌سي‌دير.
ديوارا سؤيکه‌نن آرخاسيز قالار،
اوولسا، اوميدي اوندان گئن دوشر.
سن داغا سؤيکندين بابکيم کيمي
بوزدون دوداغيني اوياناندا شر.
قایناقلاریمیز و ایضاحلاریمیز :
1-      لحضاتی از زندگی صفر قهرمانیان – بهروز حقی ؛ چاپ اول 21 آذر 1372 ؛ آلمان – کلن شهری ؛ مرتضوی چاپخاناسی
2-      زندانی زمان – امیر چهره گشا ؛ چاپ اول 1383 ؛ تبریز نشر اختر
3-      مجله دنیا ؛ شماره 8 – آبان ماه 1357 ؛ سال پنجم – دوره سوم ( صفر قهرمانی نمونه وفاداری بخلق و پایداری در برابر دشمن ) به قلم یک زندانی
4-      یازارین – رضا همراز – شخصی یادداشتلاری
5-      یک شعر بلند – صفر خان ؛ حسین منزوی –چاپ اول1381 ؛ نشر نیکان کتاب – زنجان
6-      صفر قهرمانیان مردی از اهالی تاریخ – علی اصغر عبدالهی ؛ سعید افسر ؛ روزنامه ایران ؛ چهارشنبه 1 اسفند 1380 – تهران
7-      مجله جامعه نو ؛ شماره 13 – تهران ( حکومت پیشه وری در آذربایجان – خاطرات منتشر نشده صفر خان – 3 )
8-      خاطرات صفر خان در گفتگو با علی اشرف درویشیان – نشر چشمه ؛ چاپ چهارم ؛ تهران 1381
9-      مجله آذربایجان – شماره 1 ؛ مهر 1378 – آلمانیا ؛ کلن ( این یک نظر نیست ؛ یک سقوط اخلاقی است )- س . ت ( بو رادا ساتقین بیریسینه چوخ منطقی جاواب وئریلمیشدیر . گویا علی رضا نوری زاده آدلی بیریسی صفرخانین دوستاغا سالینماسین ؛ او رحمتلی نین ایکی نظامی نی اره ایله آرادان بولمه سی عنوان ائتمیشدیر !!! بو سارساق اددعایا دئدییمیز کیمی س . ت گوزل جه یاناشمیشدیر . )